„Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie odpuszcza sieciom handlowym. Na liście firm ukaranych za — zdaniem Urzędu — niewłaściwą politykę wobec dostawców są już właściciel Biedronki, Kaufland czy Eurocash, operator wielu sieci franczyzowych. Łączne kary wynoszą już blisko miliard zł. Sieci handlowe z zarzutami UOKiK się nie zgadzają i odwołują się do sądu.”
Miliard.
„O czy mowa? Po pierwsze chodzi o wprowadzanie przez sieci handlowe po dokonanych transakcjach nowych rabatów, które nie znajdowały się w podpisanej umowie, nie były również uzgodnione na początku współpracy. Zastrzeżenia budzi przede wszystkim jednostronność stosowanych rozwiązań. W związku z udzieleniem rabatu dostawca nie uzyskuje dochodu spodziewanego na podstawie wcześniejszych uzgodnień z siecią.”
Dostawco, na tle tych kar należy dochodzić swoje pieniądze od tych (i innych sieci handlowych).
Czyli pobrane opłaty i kary tytułem:
rabatów wstecznych,
reklamy,
działań marketingowych,
zwrotu niesprzedanych towarów,
zwrotu wadliwych towarów (jeżeli nie jesteście odpowiedzialni)
i innych tytułów.
Plus wasze pieniądze w postaci odsetek za faktury zapłacone po czasie (bardzo obszerny temat ale TERMINY PŁATNOŚCI 30 DNI + nie są zgodne z normami prawnymi).
„- Mogę zapewnić, że każdy dostawca produktów rolno-spożywczych, który będzie ubiegał się o odszkodowanie od sieci handlowej za nieuczciwie pobrane rabaty, może liczyć na nasze wsparcie przed sądem. Dotyczy to nie tylko kontrahentów sieci Kaufland, ale również Biedronki, Eurocash czy Intermarche, których dotyczyły wcześniejsze decyzje organu – mówił ostatnio prezes UOKiK.”
Trochę o niej piszę ostatnio, więc wskażę najważniejsze elementy obowiązującego tekstu.
Art. 1. 1. Ustawa określa zasady i tryb przeciwdziałania, w celu ochrony interesu publicznego, praktykom nieuczciwie wykorzystującym przewagę kontraktową przez nabywców produktów rolnych lub spożywczych lub dostawców tych produktów.
…
Art. 4. Ochrona przed praktykami nieuczciwie wykorzystującymi przewagę kontraktową w obrocie produktami rolnymi lub spożywczymi, zwanymi dalej „praktykami nieuczciwie wykorzystującymi przewagę kontraktową”, przewidziana w ustawie nie wyłącza ochrony wynikającej z innych ustaw.
…
Art. 7. 1. Przewagą kontraktową jest występowanie znaczącej dysproporcji w potencjale ekonomicznym nabywcy
względem dostawcy albo dostawcy względem nabywcy.
2. Domniemywa się, że znacząca dysproporcja w potencjale ekonomicznym, w przypadku praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową stosowanych przez nabywcę względem dostawcy, występuje między:
1) dostawcą, którego roczny obrót nie przekracza równowartości w złotych 2 000 000 euro, a nabywcą, którego roczny obrót przekracza równowartość w złotych 2 000 000 euro;
Art. 8. 1. Za praktyki nieuczciwie wykorzystujące przewagę kontraktową uznaje się w szczególności praktyki polegające na:
1) dokonaniu przez nabywcę zapłaty dostawcy, w przypadku gdy umowa:
a) przewiduje regularne dostarczanie produktów po upływie:
– 30 dni od dnia zakończenia uzgodnionego między nabywcą a dostawcą okresu dostarczania łatwo psujących się produktów rolnych lub spożywczych, w którym produkty te zostały dostarczone, albo od dnia ustalenia kwoty do zapłaty za ten okres dostarczania produktów, jeżeli jest to dzień późniejszy niż dzień zakończenia uzgodnionego okresu dostarczania, w którym produkty te zostały dostarczone,
– 60 dni od dnia zakończenia uzgodnionego między nabywcą a dostawcą okresu dostarczania produktów rolnych lub spożywczych innych niż łatwo psujące się produkty rolne lub spożywcze, w którym produkty te zostały dostarczone, albo od dnia ustalenia kwoty do zapłaty za ten okres dostarczania produktów, jeżeli jest to dzień późniejszy niż dzień zakończenia uzgodnionego okresu dostarczania, w którym produkty te zostały dostarczone,
b) nie przewiduje regularnego dostarczania produktów po upływie:
– 30 dni od dnia, w którym łatwo psujące się produkty rolne lub spożywcze zostały dostarczone, albo od dnia ustalenia kwoty do zapłaty, jeżeli jest to dzień późniejszy niż dzień, w którym produkty te zostały dostarczone,
– 60 dni od dnia, w którym inne niż łatwo psujące się produkty rolne lub spożywcze zostały dostarczone, albo od dnia ustalenia kwoty do zapłaty, jeżeli jest to dzień późniejszy niż dzień, w którym produkty te zostały dostarczone;
… TERMINY PŁATNOŚCI 5) żądaniu przez nabywcę od dostawcy płatności niezwiązanych ze sprzedażą produktów rolnych lub spożywczych dostawcy; (OPŁATY PÓŁKOWE!)
6) żądaniu przez nabywcę od dostawcy zapłaty za pogorszenie się stanu lub utratę produktów rolnych lub spożywczych, do których doszło w obiektach nabywcy lub po przejściu własności tych produktów na nabywcę z przyczyn niezawinionych przez dostawcę;
…
9) grożeniu podjęciem handlowych działań odwetowych lub podejmowaniu takich działań przeciwko dostawcy, jeżeli ten korzysta z praw przysługujących mu na mocy umowy lub przepisów prawa;
… 13) żądaniu przez nabywcę od dostawcy ponoszenia całości lub części kosztów obniżek cen produktów rolnych lub spożywczych sprzedawanych przez nabywcę w ramach organizowanej przez nabywcę promocji; 14) żądaniu przez nabywcę od dostawcy zapłaty za reklamowanie produktów rolnych lub spożywczych przez nabywcę; 15) żądaniu przez nabywcę od dostawcy zapłaty za prowadzenie przez nabywcę marketingu produktów rolnych lub spożywczych; 16) żądaniu przez nabywcę od dostawcy ponoszenia opłat za czynności wykonywane przez pracowników zajmujących się urządzeniem lokalu wykorzystywanego do sprzedaży produktów rolnych lub spożywczych dostawcy (OPŁATY PÓŁKOWE!)
2. Nie uznaje się za praktyki nieuczciwie wykorzystujące przewagę kontraktową praktyk, o których mowa w ust. 1:
1) pkt 11–16 – jeżeli zostały one przed ich stosowaniem jasno i jednoznacznie uzgodnione w umowie między nabywcą a dostawcą;
2) pkt 13 – jeżeli umowa między dostawcą a nabywcą została zawarta przed przewidywanym terminem promocji i zawiera postanowienia określające termin rozpoczęcia promocji, czas jej trwania oraz ilość produktów rolnych lub spożywczych, które będą objęte promocją.
(DOBRY PRAWNIK POTRZEBNY!)
…
Art. 12. Jeżeli Prezes Urzędu uzna, że przemawia za tym interes publiczny, przedstawia sądowi istotny dla sprawy pogląd w sprawach roszczeń cywilnoprawnych związanych ze stosowaniem przez dostawców wobec nabywców lub przez nabywców wobec dostawców praktyk mogących stanowić praktyki nieuczciwie wykorzystujące przewagę kontraktową. (UOKiK oświadczył że będzie wspierać przedsiębiorców)
Art. 15. 1. Każdy może zgłosić Prezesowi Urzędu, na piśmie utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicznej na elektroniczną skrzynkę podawczą urzędu obsługującego Prezesa Urzędu, podpisanym odpowiednio do sposobu utrwalenia podpisem własnoręcznym albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną, zawiadomienie dotyczące podejrzenia stosowania praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową.
2. Zawiadomienie, o którym mowa w ust. 1, zawiera:
1) wskazanie podmiotu, któremu jest zarzucane stosowanie praktyki nieuczciwie wykorzystującej przewagę kontraktową;
2) opis stanu faktycznego będącego podstawą tego zawiadomienia;
3) uprawdopodobnienie naruszenia przepisów ustawy;
4) zakres informacji niepodlegających ujawnieniu w toku postępowania;
5) dane identyfikujące zgłaszającego to zawiadomienie.
…
Art. 31. 1. Prezes Urzędu wydaje decyzję o uznaniu praktyki za praktykę nieuczciwie wykorzystującą przewagę kontraktową, jeżeli stwierdzi naruszenie zakazu, o którym mowa w art. 5.
2. W decyzji, o której mowa w ust. 1, Prezes Urzędu nakazuje zaniechanie stosowania praktyki naruszającej zakaz, o którym mowa w art. 5, jeżeli do czasu wydania tej decyzji nie zaniechano stosowania tej praktyki.
3. Ciężar udowodnienia, że zaniechano stosowania praktyki naruszającej zakaz, o którym mowa w art. 5, spoczywa na stronie postępowania.
…
Art. 33. 1. Jeżeli w toku postępowania w sprawie praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową zostanie
uprawdopodobnione, że dalsze stosowanie praktyki nieuczciwie wykorzystującej przewagę kontraktową może spowodować poważne i trudne do usunięcia szkody dla dostawcy albo nabywcy, Prezes Urzędu przed zakończeniem tego postępowania może, w drodze decyzji, zobowiązać stronę postępowania, której zarzuca się stosowanie tej praktyki, do zaniechania
określonych działań w celu zapobieżenia tym szkodom. Wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji. Przed
wydaniem decyzji stronie postępowania nie przysługuje prawo do wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów
oraz zgłoszonych żądań, o którym mowa w art. 10 Kodeksu postępowania administracyjnego. (TYMCZASOWE ZABEZPIECZENIE…)
…
Art. 42. 1. Prezes Urzędu może nałożyć na dostawcę albo nabywcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości
nie większej niż 3% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia tej kary, jeżeli dostawca albo
nabywca, choćby nieumyślnie, dopuścił się naruszenia zakazu, o którym mowa w art. 5.
Art. 43. Prezes Urzędu może również nałożyć na przedsiębiorcę lub podmiot, o którym mowa w art. 4 Prawa zamówień publicznych, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości stanowiącej równowartość w złotych do 50 000 000 euro, jeżeli ten przedsiębiorca lub ten podmiot, choćby nieumyślnie:
1) nie udzielił informacji żądanych przez Prezesa Urzędu na podstawie art. 18 ust. 1 lub art. 32 ust. 3 lub udzielił informacji nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd;
2) uniemożliwia lub utrudnia rozpoczęcie lub przeprowadzenie kontroli na podstawie art. 21 ust. 1, w tym nie wykonuje obowiązków określonych w art. 24 ust. 1 lub art. 25 ust. 1.
To kolejny wpis, ale nie ostatni, o decyzjach UOKiK wobec dużych sieci handlowych w sprawach dotyczących przewagi kontraktowej i opóźnionych płatnościach wobec dostawców.
„Prezes UOKiK Tomasz Chróstny wszczął postępowania względem sieci handlowych: Auchan Polska, Eurocash, Makro Cash and Carry Polska, SCA Intermarche, a zatem podmiotów, które nie usunęły stwierdzonych nieprawidłowości i nie uregulowały płatności kontrahentom.” – informacja.
„Pierwsza decyzja dotyczy relacji spółki Kaufland Polska Markety z dostawcami produktów rolnych i spożywczych. Przedsiębiorca ustalał warunki współpracy z niektórymi z nich już po rozpoczęciu danego roku. W takich sytuacjach, przy przedłużających się negocjacjach umowy na kolejny rok, dostawca nie wiedział, na jakich warunkach realizował dostawy w okresie od początku roku do dnia podpisania umowy. W nowym kontrakcie często wprowadzane były dodatkowe rabaty lub spółka podwyższała wysokość dotychczasowych, a dostawcy musieli zapłacić wyrównanie z tego tytułu. W praktyce oznaczało to wsteczne obniżenie już zapłaconej ceny sprzedaży produktów do sieci Kaufland za okres od początku roku do dnia podpisania nowej umowy.
Druga praktyka, która stanowiła nieuczciwe wykorzystanie przewagi kontraktowej, polegała na pobieraniu od niektórych dostawców produktów rolnych i spożywczych dodatkowych rabatów, które nie były przewidziane w umowie. Kontrahent sieci handlowej nie wiedział zatem, kiedy zażąda się od niego udzielenia tego rabatu, ani w jakiej będzie on wysokości.”
I BARDO WAŻNE OŚWIADCZENIE:
„Mogę zapewnić, że każdy dostawca produktów rolno-spożywczych, który będzie ubiegał się o odszkodowanie od sieci handlowej za nieuczciwie pobrane rabaty, może liczyć na nasze wsparcie przed sądem. Dotyczy to nie tylko kontrahentów sieci Kaufland, ale również Biedronki, Eurocash czy Intermarche, których dotyczyły wcześniejsze decyzje organu – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
Polityka rabatowa sieci handlowych jest stale monitorowana przez Prezesa UOKiK. Przykładem było badanie 19 sieci handlowych dotyczące uzyskiwania rabatów od dostawców, a także zeszłoroczne postępowanie wyjaśniające, w którym sprawdzono terminowość płatności i polityki handlowe 100 największych podmiotów sektora spożywczego, w tym sieci detalicznych. Ich efektem są decyzje dotyczące Kaufland Polskie Markety oraz SCA PR Polska (grupa Intermarche). Ponadto Prezes Urzędu stwierdził nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej przez Jeronimo Martins Polska, właściciela sieci Biedronka (decyzja z grudnia 2020 r. dotycząca nieuzgodnionych w umowie rabatów wstecznych) oraz przez Eurocash (decyzja z grudnia 2021 r. dotycząca nieuczciwych opłat pobieranych od dostawców). Dodatkowo w kwietniu br. Urząd opublikował raport dotyczący rabatów, w którym przedstawił m.in. jakie praktyki mogą zostać uznane za niezgodne z prawem.”
Na stronie UOKiK znajdziemy ciekawy raport urzędu.
„UOKiK sprawdził rabaty uzyskiwane przez duże sieci handlowe od dostawców produktów rolno-spożywczych.
Efektem jest kompleksowy raport zawierający dane i wskazówki dotyczące rabatów stosowanych przez sieci handlowe.
…
W raporcie uwagę zwraca fakt, że choć wielu dostawców ma podpisane wieloletnie umowy z sieciami, to w trakcie trwania relacji handlowej wprowadzane są nowe rabaty lub zasady ich udzielania, zatem warunki dostaw podlegają bardzo częstym zmianom. Oznacza to, że są to tylko pozornie umowy na wiele lat, ponieważ dostawcy nie mają pewności, czy ustalenia kontraktowe nie zmienią się, ani kiedy może to nastąpić.
…
Kolejna kwestia, która budzi wątpliwości to ustalanie z dostawcami warunków współpracy, w tym warunków rabatowania, na dany okres już po jego rozpoczęciu, gdy dostawca zaangażował zasoby w realizację dostaw. Może to prowadzić do powstania po stronie dostawcy dodatkowych zobowiązań wobec sieci, które stanowią dla niego znaczące obciążenia kosztowe, powodując istotne pogorszenie rentowności kontraktu. Taka praktyka może być szczególnie uciążliwa dla niewielkich podmiotów, które są najbardziej wrażliwe na wystąpienie nieprzewidzianych i niekorzystnych zmian we współpracy z kontrahentami – zwłaszcza, jeśli sprzedają znaczną część swoich produktów do danej sieci. W tego rodzaju sytuacjach łatwo może bowiem dochodzić do znacznego uzależnienia działalności dostawcy od kontynuowania dostaw towarów do danej sieci, co zwiększa ryzyko podejmowania przez sieć prób wykorzystania położenia słabszego kontrahenta.”
„Na ryzyka związane z dokonywaniem tego typu zmian umów zwracała uwagę Komisja Europejska, która w Zielonej Księdze stwierdziła, że: „zmiany z mocą wsteczną, takie jak dokonywanie potrąceń od wykazanych na fakturze kwot na pokrycie kosztów promocji, jednostronne rabaty uzależnione od wielkości sprzedaży, opłaty za przyjęcie towarów do sprzedaży itp. mogą na pierwszy rzut oka wydawać się uzasadnione, jednak mogą one być nieuczciwe, jeśli nie zostały uprzednio uzgodnione w odpowiednio precyzyjny sposób.” (pkt 5.3., str. 21).”
PS Zielona Księga (ZIELONA KSIĘGA W SPRAWIE NIEUCZCIWYCH PRAKTYK HANDLOWYCH W ŁAŃCUCHU DOSTAW PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH I NIESPOŻYWCZYCH MIĘDZY PRZEDSIĘBIORSTWAMI) – Celex 52013DC0037
w świetle uchwały SN z dnia 19 listopada 2015 r., III CZP 73/15 i odwołującego się
do niej orzecznictwa:
Po pierwsze, w uchwale III CZP 73/15, SN odniósł się do rabatów Õposprzedażowych
„[wiążących się] z osiągnięciem określonej wielkości czy wartości sprzedaży w
oznaczonym przedziale czasowym” (podkreślenie dodane). Uchwała została podjęta
w kontekście umowy zakładającej „stałe zwiększanie sprzedaży nabywanych towarów”,
który to wzrost był podstawowym celem tamtej umowy.
Po drugie, SN zastrzegł, że nawet takie rabaty nie są wyjęte spod kontroli i zakresu
zastosowania art. 15 ust. 1 pkt 4 uznk. SN bowiem wskazał konkretne przykłady
sytuacji, w których rabat posprzedażowy może stanowić „zakamuflowaną”
niedozwoloną opłatę za przyjęcie towaru do sprzedaży i nie zastrzegł aby przykłady te
stanowiły katalog zamknięty.
Szybki przegląd orzeczeń SN z 2019 w sprawach opłat półkowych z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji…
Wyrok z dnia 24 maja 2019 r. – sygn. akt I CSK 304/18
Stanowisko to można obecnie uznać za utrwalone w orzecznictwie Sądu Najwyższego, przy czym – również w ślad za powołaną uchwałą – wskazuje się, że nie wyłącza ono całkowicie z kontroli sądu opłat kwalifikujących się jako rabaty, upusty lub premie. Jeżeli wysokość marży z uwzględnieniem rabatu istotnie odbiega od marż pobieranych w zbliżonych okolicznościach, gdy marże te są w miarę jednolite, a także gdy przyjęty przez strony mechanizm obniżenia ceny nie określa warunków realizacji rabatu lub pozostawia je jednostronnej decyzji kupującego, możliwe jest ustalenie, że w sposób ukryty dochodzi wtedy doobciążenia dostawcy niedozwoloną opłatą (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2016 r., V CSK 436/15, niepubl., z dnia 29 kwietnia 2016 r., I CSK 319/15, 11 niepubl., z dnia 8 grudnia 2016 r., I CSK 825/15, OSNC 2017, nr 7-8, poz. 93, z dnia 15 lutego 2018 r., I CSK 339/17, niepubl., z dnia 25 maja 2018 r., I CSK 455/17, niepubl., z dnia 15 czerwca 2018 r., I CSK 494/17, niepubl. i z dnia 5 lipca 2018 r., I CSK 521/17, niepubl.; zob. też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2017 r., V CSK 437/16, niepubl.).
Postanowienie z dnia 22 maja 2019 r. – sygn. akt I CSK 669/18
Przyczyną kasacyjną w rozumieniu art. 3989 § 1 pkt 2 k.p.c. jest potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów. Przez tę rozbieżność należy rozumieć brak zgodności rozstrzygnięć w sprawach o takich samych lub bardzo podobnych stanach faktycznych, której źródłem jest wykładnia prowadząca do odmiennych – zróżnicowanych albo sprzecznych – orzeczeń albo decyzji procesowych. Trzeba jednak zwrócić uwagę na niuansowanie oceny prawnej dokonywane w konkretnych sytuacjach przez sądy powszechne oraz Sąd Najwyższy, wyłączające jakikolwiek automatyzm i sprawiające, że owa rozbieżność może mieć charakter pozorny.
Wyrok z dnia 24 kwietnia 2019 r. – sygn. akt I CSK 557/18
Samo powołanie się na pobieranie przez kontrahenta opłat innych niż marża handlowa nie stwarza domniemania, że czyn nieuczciwej konkurencji rzeczywiście wystąpił. Utrudnianie dostępu do rynku jest określonym przez ustawodawcę, stypizowanym, nazwanym, szczególnym czynem nieuczciwej konkurencji, a nie materialnoprawną przesłanką, której wykazanie miałoby dopiero przesądzać o wystąpieniu czynu. Przepis art. 15 ust. 4 u.z.n.k. nie stanowi jednak podstawy domniemania utrudniania dostępu do rynku i nie prowadzi do przerzucenia na pozwanego ciężaru dowodu, że czyn nie wystąpił. Ciężar dowodu, że zawarta umowa nie odpowiada art. 3531 k.c., obciąża stronę kwestionującą jej treść (art. 6 k.c.), a zatem obowiązek dowiedzenia zarówno utrudniania przedsiębiorcy dostępu do rynku, a więc zachowania przykładowo określonego w art. 15 ust. 1 pkt 1 – 5 u.z.n.k., jak i nieuczciwego charakteru takiego utrudniania, spoczywa na powodzie.
Wyrok z dnia 19 kwietnia 2019 r. – sygn. akt III CSK 277/18
W toku sprawy, rozpoznawanej dwukrotnie przez Sąd pierwszej i drugiej instancji, powód odwoływał się do przepisów regulujących instytucję wyzysku (art. 388 k.c.), ogólną klauzulę deliktową (art. 415 k.c.) oraz odpowiedzialność ko1ntraktową (art. 471 k.c.). W tym też kierunku prezentował dowody, fakty oraz argumentację prawną i w tych aspektach sprawa została rozważona przez Sądy meriti. Zaniechanie oceny prawnej żądania ponadto w kontekście art. 3 ust. 1 u.z.n.k., niepowołanego przez powoda mimo fachowej reprezentacji, nie może w tym stanie rzeczy przesądzać o oczywistej i ewidentnej wadliwości zaskarżonego wyroku, co stanowi założenie przyczyny kasacyjnej unormowanej w art. 3989 § 1 pkt 4 k.p.c.
Wyrok z dnia 7 marca 2019 r 2019 r. – sygn. akt I CSK 805/178
Wyżej stwierdzone uchybienia procesowe mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, gdyż w ich następstwie mogło dojść do ustalenia wadliwej podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, która warunkuje prawidłowe zastosowanie wchodzących w rachubę przepisów prawa materialnego do oceny zgłoszonego żądania. Sąd drugiej instancji przyjął bowiem, że pozwana podała, jakimi kryteriami kierowała się w stosunku do swoich klientów oraz że nie były to kryteria wskazane tylko na użytek sprawy. Jednocześnie wytknął, że powódka nie wykazała, że kryteria, na które powołała się strona pozwana, były rzeczowo nieuzasadnione. W szczególności nie zaoferowała dowodów w celu ustalenia potencjału sprzedażowego swojego oraz oceny potencjału sprzedażowego innych kontrahentów, którzy uzyskali ofertę korzystniejszą niż powódka.
Wyrok z dnia 19 kwietnia 2019 r. – sygn. akt III CSK 277/18
W toku sprawy, rozpoznawanej dwukrotnie przez Sąd pierwszej i drugiej instancji, powód odwoływał się do przepisów regulujących instytucję wyzysku (art. 388 k.c.), ogólną klauzulę deliktową (art. 415 k.c.) oraz odpowiedzialność kont1raktową (art. 471 k.c.). W tym też kierunku prezentował dowody, fakty oraz argumentację prawną i w tych aspektach sprawa została rozważona przez Sądy meriti. Zaniechanie oceny prawnej żądania ponadto w kontekście art. 3 ust. 1 u.z.n.k., niepowołanego przez powoda mimo fachowej reprezentacji, nie może w tym stanie rzeczy przesądzać o oczywistej i ewidentnej wadliwości zaskarżonego wyroku, co stanowi założenie przyczyny kasacyjnej unormowanej w art. 3989 § 1 pkt 4 k.p.c. Jest tak tym bardziej jeżeli zważyć, że Sądy meriti wprawdzie nie odwołały się wprost do art. 3 ust. 1 u.z.n.k., niemniej jednak -w ramach badania zasadności powództwa z punktu widzenia art. 415 k.c. -zanegowały możliwość uznania całokształtu zachowania pozwanej przy zawieraniu umów z powodem za bezprawne, w tym sprzeczne z dobrymi obyczajami
lub zasadami współżycia społecznego. We wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, skupionym na zarzucie pominięcia oceny prawnej w kontekście art. 3 ust. 1 u.z.n.k., nie powołano argumentów, które mogłyby podważać to stanowisko.
Przy okazji czytania wyroków, znalazłem ciekawy wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 marca 2016 r., II CSK 123/15:
„Wśród orzeczeń zawierających wypowiedzi kwalifikujące rabat posprzedażowy jako opłatę niedozwoloną w rozumieniu art. 15 ust. 1 pkt 4 u.z.n.k. wymienić należy wyroki: z dnia 12 czerwca 2008 r. III CSK 23/08 (OSNC-ZD 2009/1/14), z dnia 23 października 2014 r. I CSK 597/13 (Glosa 2015/2/80-89) i I CSK 615/13 oraz z dnia 16 stycznia 2015 r. III CSK 244/14 (nie publ.). W innych wypowiedziach Sąd Najwyższy zajął stanowisko odmienne, traktując rabat posprzedażowy czy też premię pieniężną liczną od obrotu jako mechanizm kształtujący cenę, a zatem uchylający się spod kwalifikacji jako opłaty za przyjęcie towaru do sprzedaży. Pogląd taki został wypowiedziany m.in. w wyrokach: z dnia 20 lutego 2014 r. I CSK 236/13, z dnia 6 czerwca 2014 r., III CSK 228/13, z dnia 17 kwietnia 2015 r. I CSK 136/14 (nie publ.).
Podniesionej kwestia dotyczy podjęta po wydaniu zaskarżonego wyroku uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2015 r., III CZP 73/15 (Biul. SN 2015, Nr 11, poz. 9), w której orzeczono, że w stosunkach handlowych między nabywcą prowadzącym sieć sklepów a dostawcą nie jest wyłączone uznanie zastrzeżonej w umowie premii pieniężnej uzależnionej od wielkości obrotów za rabat posprzedażowy niestanowiący opłaty przewidzianej w art. 15 ust. 1 pkt 4 u.z.n.k.”
Bardzo ważna teza: „Przyjęcie, iż rabaty (i podobne) mieszczą się, co do zasady, poza katalogiem opłat objętych zakresem art. 15 ust. 1 pkt 4 u.z.n.k. nie oznacza generalnie ich wyłączenia spod kontroli sądu również na gruncie tego przepisu.” (!)
„Prosimy o przedłożenie oferty dodatkowego rabatu w wysokości 1,8 proc. na cały asortyment marki własnej sprzedany do JMP w styczniu i lutym 2016 r. – kończy się mail, który mieli dostać dostawcy Biedronki. Sieć prosi o rabat, ale de facto jest to żądanie – twierdzą eksperci. I apelują o szybkie zabronienie takich praktyk.”
Trudno mi uwierzyć żeby Biedronka rozesłała takie pismo do wszystkich odbiorców… Czyjaś głowa powinna polecieć za powtórzenie manewru Tesco.
Ci eksperci to jednak nie tacy wspaniali eksperci, „Panowie przypominają, że ministerstwo rolnictwa pracuje nad przepisami regulującymi kwestie związane z rabatami i umowami na linii producent-sprzedawca. Mają one przeciwdziałać takim mechanizmom, jak m.in. opłaty półkowe. Polegają one na pobieraniu pieniędzy od producentów za samo wprowadzenie produktu do sklepów czy za pojawienie się w gazetce reklamowej. Podobne rozwiązania funkcjonują już w wielu unijnych krajach.” – tak? W jakich krajach? Naprawdę chciałbym wiedzieć. Polska jest awantgardzie.
A fatalny głupi projekt z zeszłego roku tylko umocni sieci handlowe z powodów o których już pisałem.
Kolega mi podesłał ciekawy wyrok z Krakowa, ewidentnie z udziałem Tesco, Sąd Apelacyjny w Krakowie I ACa 90/15 z dnia 4 kwietnia 2015 r. (wystarczy kliknąć link)
„[Ustalenia Sądu Okręgowego] Natomiast opłata stanowiąca procent obrotów istotnie jednoznacznie obniża cenę towarów sprzedawanych przez powoda o wskazany procent, co oznacza, że jest legalnym upustem od umówionej wcześniej ceny. Zdaniem Sądu art. 15.1 punkt 4 u.z.n.k. ogranicza swobodę stron tylko w zakresie sposobu konstrukcji cennika. Mianowicie musi on być skonstruowany w sposób pozwalający na jednoznaczne ustalenie marży przedsiębiorcy handlowego. Skoro marża jest różnicą między ceną towaru na półce sklepowej i ceną, po jakiej kupił go przedsiębiorca handlowy od swojego dostawcy, to przedsiębiorca handlowy może zaopatrywać się tylko wg jednoznacznie określonej ceny jednostkowej.
…
[Sąd Apelacyjny] Odnośnie pobierania przez stronę pozwaną bonusu za przekroczenie wskazanego w umowie progu obrotów, problem jest o wiele bardziej skomplikowany, o czym świadczy rozbieżne orzecznictwo sądowe w tej kwestii. W myśl najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego pobieranie przez kupującego dodatkowych premii pieniężnych, zwanych często rabatami czy bonusami posprzedażowymi nie musi być uznane za dodatkową – oprócz marży – opłatę półkową. Sąd Apelacyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę co do zasady podziela ten pogląd. Znajduje on bowiem potwierdzenie w powszechnej praktyce obrotu, w którym często kupujący decydując się nabyć większą niż przeciętną ilość towaru- nawet w dłuższym okresie czasu – uzyskuje od sprzedającego swoisty upust.
…
Nie można się zatem zgodzić z apelującym powodem, że stosowanie tego rodzaju upustów oznacza zawsze „opłatę półkową”, choć w orzecznictwie wyrażono także stanowisko, że uzgodnienie w umowie, iż sprzedawca wypłaci kupującemu premię pieniężną z tytułu osiągnięcia nawet określonej wielkości sprzedaży oceniać należy jako udzielenie tzw. rabatu posprzedażowego, mieszczącego się w kategorii rabatu wskazanego w art. 15 ust. 1, pkt 4 u.z.n.k. (wyrok SN z dnia 20 lutego 2014 r., sygn. akt I CSK 236/13, niepubl.).
…
W realiach niniejszej sprawy, w kontekście współpracy stron w okresie poprzednim – z braku odmiennych twierdzeń stron oraz inicjatywy dowodowej – Sąd uznał, że z uwagi na stosunkowo wysoką wartość bonusu (19,5 %, w odniesieniu do cen hurtowych wynoszących z reguły kilka procent – fakt powszechnie znany), ustalony próg obrotów na poziomie 20.000 zł jest zbyt niski, aby uznać, iż spełnia on kryterium ekwiwalentności w kontekście średnich obrotów miesięcznych w roku 2011r sięgających 100.000 zł. Z tej przyczyny Sąd uznał, że dopiero po przekroczeniu wartości obrotów na poziomie 50.000 zł (około połowy rzeczywiście zaistniałych obrotów) można mówić o wzajemnej korzyści stron, co uprawnia pozwaną do naliczenia przedmiotowego bonusu. Ustalenie bonusu na rażąco wysokim poziomie, czy też wskazanie progu obrotów na oczywiście zaniżonym poziomie należy ocenić jako sprzeczne z dobrymi obyczajami i naruszające interes kontrahenta w rozumieniu art. 3 ust. 1 u.z.n.k. a nawet sprzeczne z zasadami współżycia społecznego w rozumieniu art. 58 § 2 k.c. Omawiana kwestia przypomina problem „lichwiarskich odsetek” umownych rozstrzygany na gruncie kodeksu cywilnego w okresie przed wejściem w życie art. 359 § 2 (1) k.c.”
Argumentacja ciekawa choć nie zgadzam się z tym że od pewnego progu bonus obrotowy jest legalny i uczciwy.
Niemniej jednak może to będzie argument dla osób walczących z premiami pieniężnymi, bonusami i 'rabatami pospredażowymi’.
"Takie praktyki stosuje E.Leclerc, Intermarche oraz sieć Społem. Nawet gdy produkt słabo rotuje, to opłata "za półkę" gwarantuje, że będzie tam stał przez określoną ilość czasu. Takie podejście zabija biznes i tworzy swego rodzaju patologię… Czytaj dalej »
