Przeczytałem z 400 wyroków dotyczących opłat półkowych i ciągle się procesuje dla klientów.

Nie mogę przejść neutralnie obok takiej wypowiedzi.

„Chociaż często liberalne w obszarze deklaracji, orzecznictwo w przeważającej większości stoi na stanowisku, że art. 15 ust. 1 pkt 4 u.z.n.k. zakazuje odpłatnego świadczenia przez sieci handlowe na rzecz ich dostawców jakichkolwiek usług marketingowych, w tym zwłaszcza takich jak reklama pochodzących od dostawcy towarów w gazetkach reklamowych wydawanych przez sieć. ”

ZWŁASZCZA?

Chciałby zauważyć że gazetki reklamowe reklamują towar stanowiący WŁASNOŚĆ sieci w momencie wydania gazetki. Gazetki mają na celu przyciągnięcia klientów do SKLEPU. Co więcej towar do gazetki został zakupiony najczęściej ze znacznym rabatem.

Opisanie gazetek jako forma usług… sądy mają właściwe podejście (wyrok vs Obi).

„– Wykładnia i praktyka stosowania art. 15 ust. 1 pkt 4 u.z.n.k. przez Sąd Najwyższy i sądy powszechne stoi naszym zdaniem w sprzeczności z twierdzeniami i zaleceniami Trybunału Konstytucyjnego – piszą prawnicy w portalu lex.pl” – jak wspomniałem trochę poczytałem wyroków i nie mogę się z tym zgodzić, TK powtarza za orzecznictwem.

To że sieci ciągle przegrywają w sądach nie świadczy o tym że sądy źle stosują prawo ale o tym że praktyka sieci handlowych jest tak rażącą, krzywdząca i bezprawna. Pomimo największych i coraz większych starań prawników obrońców opłat.

Zaczynam nagle czytać coraz więcej artykułów o opłatach półkowych osób nieznanych mi ze sal sądowych.

Będę prelegentem na konferencji MMC Polska 5 lutego.

Praktyk zarządzania roszczeniami w branży FMCG i retail

Do pobrania.

Wyrok pobrany ze strony Trybunału Konstytucyjnego.

„Po pierwsze, celem zaskarżonego przepisu jest przeciwdziałanie nadużyciom pozycji rynkowej przez przedsiębiorców w relacjach z innymi przedsiębiorcami, które skutkują utrudnieniem dostępu do rynku. Zaskarżony przepis stanowi reakcję prawodawcy na praktyki przedsiębiorców o silnej pozycji rynkowej. Pobierali oni bowiem m.in. opłaty za: a) przyjęcie towaru do sieci sprzedaży, b) umieszczenie na półkach sklepowych, c) wpisanie towaru do sieci teleinformatycznej nabywcy, d) konsultacje z nabywcą, e) ekspozycję towaru, f) reklamę towaru, g) usługi logistyczne; h) usługi marketingowe; i) wprowadzenie nowego towaru do sprzedaży, a ponadto różnego rodzaju „bonusy od obrotów” oraz „rabaty potransakcyjne”. Senat, zgłaszając poprawkę, w wyniku której uchwalono zaskarżony przepis, dał „wyraz swemu przekonaniu o naganności stosowanych przez duże sklepy praktyk pobierania dodatkowych opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży” (uzasadnienie uchwały Senatu z 21 czerwca 2002 r. w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji). ”

…

„Analiza orzecznictwa sądowego jednoznacznie potwierdza, że art. 15 ust. 1 pkt. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie jest irrelewantny z perspektywy założonego przez prawodawcę celu (zob. wyroki cyt. w pkt 1 tej części uzasadnienia). ”

…

„Po drugie, dostrzegając wielowątkowość i złożoność ekonomicznych aspektów opłat, o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, należy stwierdzić, że przepis ten nie utrudnia realizacji założonego przez prawodawcę celu. ”

…

„Po trzecie, zaskarżony przepis uzupełnia w obrocie prywatnoprawnym publicznoprawny zakaz nadużywania pozycji dominujące zawarty w art. 9 ust. 2 pkt 4 oraz 6 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331, ze zm.; dalej: ustawa o ochronie konkurencji). ”

…

„Po czwarte, zaskarżony przepis, podobnie jak wiele innych regulacji zawartych w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (np. art. 15 ust. 1 pkt 3 tejże ustawy) należy uznać za przydatne narzędzie operacjonalizacji konstytucyjnego standardu ochrony praw i wolności w stosunkach między podmiotami prawa prywatnego. ”

…

„Po piąte, oceniając przydatność zaskarżonego przepisu, nie sposób nie dostrzec stabilnej tendencji w orzecznictwie sądowym odnośnie do negatywnej kwalifikacji praktyki pobierania przedmiotowo istotnych opłat. Działanie polegające na uzależnianiu przyjęcia towaru do sprzedaży od spełnienia przez dostawcę dodatkowych świadczeń stanowiło czyn nieuczciwej konkurencji także w stanie prawnym obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z 2002 r. ”

…

„Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że zaskarżony przepis ograniczając wolność prowadzenia działalności gospodarczej jednego podmiotu (tj. przedsiębiorcy przyjmującego towar do sprzedaży), jest niezbędny do ochrony wolności prowadzenia działalności gospodarczej innego podmiotu (tj. przedsiębiorcy dostarczającego towar do sprzedaży), którego dostęp do rynku lub pozycja na rynku – z uwagi na przedmiot prowadzonej działalności gospodarczej i okoliczności faktyczne – jest zależna od działań przedsiębiorców przyjmujących towary do sprzedaży.”

…

„Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że zaskarżony przepis jest również niezbędny dla prawidłowej realizacji wolności umów, a w konsekwencji ochrony normy kompetencyjnej wywodzonej z art. 353¹ k.c. ” – a to pstryk w oko wszystkim obrońcom opłat półkowych.

…

„Trybunał Konstytucyjny stwierdził też, że nie stanowi mniej dolegliwego ograniczenia wolności gospodarczej regulacja zawierająca kazuistyczne wyliczenie niedozwolonych postanowień umownych o opłatach za „przyjęcie towaru do sprzedaży”. ” – byłaby to nieprawidłowa technika legislacyjna i tylko zależy obrońcom na takie rozwiązanie, wtedy mogą nazwać premię pieniężną 'opłatą za doradztwo marketingowe’ i po problemie.

…

„Po drugie, zaskarżony przepis nie stanowi nadmiernego ograniczenia, gdyż orzekający w sprawie czynu nieuczciwej konkurencji sąd powszechny został przez prawodawcę wyposażony w kompetencję szczegółowej oceny i zróżnicowania każdego wypadku pobrania opłaty w zależności od towarzyszących temu okoliczności faktycznych i prawnych. Kompetencja sądu ma postać złożonej czynności konwencjonalnej, której realizacja wymaga uprzednio dokonania wielu ocen cząstkowych, które łącznie dopiero pozwalają na sformułowanie oceny definitywnej (tj. stwierdzenia, że popełniono czyn nieuczciwej konkurencji). ”

…

„Trafnie podkreśla się, że „nie można jednak wykluczyć, że między dostawcą a kupującym mogą być nawiązywane relacje umowne, które będą uzasadniały obowiązek świadczenia pieniężnego po stronie dostawcy wówczas, gdy będą one stanowiły ekwiwalent świadczeń ze strony kupującego, polegającego na innych świadczeniach niż sprzedaż samego towaru. Dyspozycją art. 15 ust. 1 pkt 4 u.z.n.k. nie są objęte sytuacje, w których obowiązek świadczenia pieniężnego powstaje jako ekwiwalent świadczeń kupującego, nieobjętych treścią umowy sprzedaży. Dopuszczalność ich zawarcia wynika z obowiązującej zasady swobody umów” (wyrok SA w Warszawie z 28 października 2011 r., sygn. akt VI ACa 392/11, Lex nr 1102649). O nieuczciwości dodatkowych postanowień umownych świadczy w szczególności brak ekwiwalentności świadczenia otrzymanego za pobraną „opłatą inna niż marża handlowa” (wyrok SA w Warszawie z 2 grudnia 2008 r., sygn. akt I ACa 391/08, Lex nr 1120126; wyrok SO w Krakowie z 2 września 2008 r., sygn. akt IX GC 102/08, Lex nr 52231 i por wyrok SA w Krakowie z 22 grudnia 2008 r., sygn. akt I ACa 1028/08, niepubl.). Pogląd ten należy uznać za dominujący w doktrynie prawa (zob. np. M. Bernatt, T. Skoczny, uwagi do art. 15 [w:] Ustawa…, s. 612-613 i powołana tam literatura oraz por. C. Banasiński, M. Bychowska, Ekonomiczne aspekty…, s. 4-11). Na konieczność oceny ekwiwalentności świadczeń wskazuje również orzecznictwo Sądu Najwyższego (np. wyrok z 12 czerwca 2008 r., sygn. akt III CSK 23/08, OSNC-ZD nr 1/2009, poz. 14) oraz sądów niższych instancji (np. wyroki SA w Warszawie z: 2 grudnia 2008 r., sygn. akt I ACa 391/08, Lex nr 1120126; 5 grudnia 2007 r., sygn. akt I ACa 1053/07, Lex nr 516530). ” – pisałem o tym że to żadne novum. Jednocześnie stwierdzam że nie spotkałem się z uczciwą umową marketingowo/reklamowo/promocyjną.

Czytam i słucham już hasła obrońców opłat półkowych o tym że sądy powszechne teraz muszą szczegółowo badać relacje stron oraz ekwiwalentności świadczeń.

Sądy powszechne i Sąd Najwyższy tak czynią od lat.

Zrobiłem szybki przegląd orzeczeń, oto niepełna lista spraw w których sąd wspomina o ekwiwalentności (format to data wyroku, sygnatura, rodzaj sądu, miasto) i standardowo tez o wnikliwym badaniu stosunku (95% spraw ostatecznie wygrał dostawca):

20121025 I CSK 147/12 SN

20121121 I ACa 618/12 oraz I ACa 619/12 SA Warszawa

20121205 I ACa 966/12 SA Poznań

20121211 V ACa 620/12 SA Katowice

20121219 I ACa 956/12 SA Kraków

20130117 I ACa 938/12 SA Warszawa

20130123 I ACa 671/12 SA Warszawa

20130124 I ACa 702/12 SA Szczecin

20130130 I ACa 1149/12 SA Poznań

20130208 I ACa 1399/12 SA Kraków

20130222 I ACa 790/12 SA Warszawa

20130226 I ACa 18/13 I ACz 2022/12 SA Poznań

20130228 I ACa 60/13 SA Kraków

20130305 I ACa 1059/12 SA Warszawa

20130314 I ACa 1123/12 SA Warszawa

20130315 I ACa 1101/12 SA Warszawa

20130410 I ACa 1173/12 SA Warszawa

20130416 I ACa 188/13 SA Kraków

20130419 V ACa 177/13 SA Gdańsk

20130429 I ACa 1420/12 SA Warszawa

20130522 I ACa 191/13 SA Gdańsk

20130524 I ACa 672/11 SA Warszawa

20130605 I ACa 1552/12 SA Warszawa

20130607 I ACa 430/13 SA Kraków

20130628 I ACa 1504/12 SA Warszawa

20130704 I ACa 49/13 SA Warszawa

20130710 I ACa 261/13 SA Poznań

20130711 VI ACa 1512/12 SA Warszawa

20130904 I ACa 321/13 SA Warszawa

20130904 I ACa 507/13 SA Poznań

20130917 I ACa 681/13 SA Poznań

20130927 I ACa 347/13 SA Warszawa

20130927 I ACa 420/13 SA Warszawa

20131009 I ACa 366/13 SA Warszawa

20131024 I ACa 500/13 SA Warszawa

20131024 I ACa 748/13 SA Warszawa

20131108 I ACa 501/13 SA Warszawa

20131115 I ACa 805/13 SA Warszawa

20131121 I ACa 1075/13 SA Wrocław

20131127 V ACa 673/13 SA Gdańsk

20140117 I ACa 1215/13 SA Warszawa

20140122 I ACa 1135/13 SA Poznań

20140314 I ACa 1261/13 SA Warszawa

20140321 I ACa 1247/13 SA Warszawa

20140404 I ACa 1402/13 SA Warszawa

20140606 I ACa 12/14 SA Warszawa

20100602 I ACa 294/10 SA Warszawa

20111108 XVI GC 248/10 SO Warszawa

20111123 I ACa 893/11 SA Gdańsk

20120203 I ACa 1363/11 SA Wrocław

20120710 I ACa 446/12 SA Poznań

20120809 I ACa 66/12 SA Warszawa

20120914 I ACa 600/12 SA Poznań

20121002 I ACa 864/12 SA Krakow

20121017 I CSK 119/12 SN

20121023 I ACa 356/12 SA Warszawa

Posiadam wszystkie orzeczenia w swoim archiwum wyroków – proszę o kontakt z prośbami o udostępnienie.

Update: Wyrok z uzasadnieniem.

W zeszłym tygodniu byłem prelegentem na konferencji Centrum Promocji Informatyki, „DRUK 3D W MEDYCYNIE I STOMATOLOGII TECHNOLOGIE, OPISY PRZYPADKÓW, PROBLEMY PRAWNE”.

Dustin Du Cane: „Czy drukowanie 3D w zakresie rozwiązań medycznych i stomatologicznych może naruszać prawa autorskie. Pozostałe aspekty prawne druku 3D„.

Udzieliłem tez wywiad programowi Wow Radia Czwórki.

„Sieć Real z wyrokiem za „opłaty półkowe„. Kto zapłaci 6 mln zł kary?” – artykuł.

O jakiej 'karze’ mówimy? Nie nałożono 'kary’ ale nakazano zwrot pieniędzy! Nielegalnie pobranych i cudzych pieniędzy!

„Według przedstawicieli Auchan, proces modernizacji i rebrandingu sklepów może zakończyć się w ciągu dwóch lat. Koszty całej zmiany władze francuskiej grupy oszacowały na ok. 30 mln euro, czyli ponad 120 mln zł. ” – plus opłaty do zwrotu…

„Po decyzji Intermarché i grupy Casino w zakresie współpracy zakupowej, na podobny krok zdecydowały się Grupa Auchan oraz Grupa Metro. 23 października firmy poinformowały o międzynarodowym partnerstwie w zakresie zakupów.” – artykuł.

Ciekawe co na to dostawcy.

Kolejny krótki artykuł.

„Istotny spadek wartości zamówień ze strony sieci połączony z obietnicą ich zintensyfikowania, może być grą na zwłokę, obliczoną właśnie na przedawnienie roszczeń z czasów, gdy obroty między stronami były duże – mówi Robert Solga.” – potwierdzam,

Przeczytałem dość obszerny wywiad dyrektora POHiD, pan Andrzeja Falińskiego.

„- Otóż ni mniej, ni więcej w swoim Komunikacie TK stwierdza na temat przepisu art. 15.1.4 uznk, że „Nie zakazuje on bezwzględnie pobierania opłat przez przedsiębiorców przyjmujących towar do sprzedaży w związku z realizacją umów zawartych z innymi przedsiębiorcami. W szczególności zaskarżony przepis nie wyklucza możliwości zawierania umów, których mocą jedna ze stron zobowiąże się do uiszczenia oznaczonej sumy pieniężnej w zamian za świadczenia polegające na reklamie lub szeroko rozumianej promocji towarów albo innego rodzaju świadczenia związanego z transportem, składowaniem lub ekspozycją towaru, który jest przedmiotem umowy sprzedaży lub innej” – wskazuje Faliński.”

Skądś znam te twierdzenia – o chyba z orzeczeń sądowych! Które obrońcy opłat niezmiennie krytykują.

Trybunał Konstytucyjny powtórzył wykładnię stosowaną przez sądy powszechne i Sąd Najwyższy. Nie ma w wyroku Trybunału niczego nowego. Obrońcy opłat półkowych szukają na siłę novum. Chyba przygotuje omówienie orzecznictwa bo nie mogą już czytać o możliwości zawierania umów i ekwiwalentności.

Aha – jeszcze nigdy nie spotkałem się z przypadkiem dostawcy zainteresowanego cudownymi zyskownymi dodatkowymi umowami promocyjnymi. Takie umowy stanowią teoretyczną (mityczną) kategorię ekonomiczną i prawną.

Update: Mój wpis o tym że praktyka sądowa niczym się nie różni od stanowiska TK.

Artykuł po angielsku.

„The problem relates to when the retailer books payments received from suppliers who pay the big grocery chains to run in-store promotions on their behalf. Deloitte said £118m of the figure related to the first six months of the current financial year but that £145m related to previous years.”

I kolejny.

„People familiar with the matter said the company had been overly ambitious when predicting the sales of products in its UK food business. This in turn reduced the cash rebates Tesco receives from suppliers who pay out when certain volumes are achieved.”

Czyli piekielne premie pieniężne!